Investigadores da USC e UVigo recolleron os Premios de Investigación Ernesto Viéitez Cortizo da RAGC
mércores, 27 de outubro do 2021
A
Real Academia Galega de Ciencias (RAGC) celebrou este 27 de outubro o
acto de entrega dos Premios
de Investigación Ernesto Viéitez Cortizo 2021, trixésimo primeira
edición. A cita foi pola tarde no Pazo de San Roque de Santiago.
Presentáronse trinta e un traballos nas dúas modalidades: traballo
de investigación realizado por investigadores sénior, dotado con
6.000 euros, e traballo de investigación para incentivar a promoción
de mozos investigadores menores de 30 anos, dotado con 2.000 euros.
Recoñeceuse finalmente un proxecto sobre a criptografía
post-cuántica e outro do desenvolvemento dunha estratexia de
vacinación fronte ao neumococo por vía nasal.
O
evento estivo presidido polo presidente da RAGC, Juan Lema. Asistiron
académicos da institucións, ademais de autoridades académicas das
tres universidades galegas. Contouse coa presenza do reitor da
Universidade da Coruña (UDC), Julio E. Abalde; o vicerreitor de
Planificación, Tecnoloxías e Sustentabilidade da Universidade de
Santiago (USC), Gumersindo Feijoo Costa; e o vicerreitor de
Ordenación Académica e Profesorado da Universidade de Vigo (UVigo),
Manuel Ramos Cabrer. Ademais, previo ao evento, o reitor da UDC
asinou no libro de honra da RAGC, no mesmo Pazo de San Roque.
Juan
Lema destacou que “nesta edición incrementouse a calidade dos
traballos recibidos, e mesmo aumentou o número de proxectos
presentados, especialmente no campo das biociencias, aínda que se
recibiron traballos en todas as áreas de coñecemento integradas na
RAGC: matemáticas, física e da ciencias da computación, química e
xeoloxía, bioloxía e ciencias da saúde, ciencias técnicas ou
ciencias económicas e sociais”.
O
proxecto premiado na modalidade de traballo de investigación
realizado por investigadores sénior centrouse no paradigma da
criptografía post-cuántica co “deseño de esquemas homomórficos
máis eficientes e seguros fronte a futuros ataques cuánticos”. O
equipo galardoado está formado por Alberto Pedrouzo e Fernando Pérez
González, membros do centro AtlantTIC da Universidade de Vigo
(UVigo); un investigador pertencente á Escola Politécnica Federal
de Lausana (EPFL) en Suíza, Juan Ramón Troncoso; e Nicolás Gama e
Mariya Georgieva da empresa Inpher.
Segundo
explicou Alberto Pedrouzo, a criptografía clásica permite, grazas
ás técnicas de cifrado, “preservar a privacidade da información
sensíbel tanto en almacenamento como nas comunicacións”. Con
todo, destaca que “este tipo de ferramenta non é suficiente para
protexerse dun terceiro non confiábel que ten que facer uso dela”.
Algúns exemplos desta situación inclúen desde a computación na
nube ata as buscas que se fan na Internet. Ademais, sinala que “a
seguridade de moitos dos esquemas criptográficos empregados
actualmente baséase na dificultade de resolver eficientemente certos
tipos de problemas matemáticos”. Deste xeito, engade,
“desafortunadamente unha gran parte destes esquemas veríanse
seriamente afectados pola aparición dun ordenador cuántico o
suficientemente potente, con repercusións directas na privadade e
integridade das nosas conversacións por Internet, ata mesmo na
seguridade das nosas transaccións bancarias”.
O
traballo presentado encaixa, por unha banda, dentro do paradigma da
criptografía post-cuántica, que persegue deseñar esquemas
criptográficos resistentes fronte a ataques realizados, non só por
ordenadores clásicos, senón tamén por parte dun ordenador
cuántico. Desta forma, os investigadores exploran novas familias de
esquemas criptográficos que, polo que se coñece hoxe en día,
permiten manter esta propiedade de resistencia cuántica, pero á
vez, tamén resultan ser máis eficientes que os actuais.
Nanosistemas
para vacinas
O
proxecto premiado na categoría de investigadores mozos menores de 30
anos foi para o traballo Nanosistemas baseados en quitosano como
plataforma de administración de vacinas fronte ao neumococo. O
equipo investigador premiado está composto por Sandra Robla, do
Centro de Investigación en Medicina Molecular e Enfermidades
Crónicas (CiMUS) da Universidade de Santiago (USC); Maruthi
Prasanna, investigadora da Unité Fonctionnalité et Ingénierie des
Protéines (UFIP) da Universidade de Nantes e do CiMUS; Rubén
Varela, do departamento de Bioquímica e Bioloxía Molecular da USC;
Cyrille Grandjean da UFIP da Universidade de Nantes; e Noemí Csaba
do CiMUS da USC.
Este
proxecto, publicado en marzo de 2021 na revista Drug Delivery and
Translational Research, desenvolve unha estratexia de vacinación
fronte ao neumococo, para administración por vía nasal. Nel
empréganse unhas plataformas de tamaño nanométrico (nanocápsulas)
a partir de quitosano, un polisacárido de orixe natural, co
obxectivo de actuar como vehículo dunha proteína extraída da
bacteria Streptococcus pneumoniae. As nanocápsulas
desenvoltas presentaron unha gran estabilidade en medio nasal, con
elevada asociación da proteína do neumococo e capacidade de
interacción co sistema inmune.
Mencíóns
honoríficas
A
RAGC distinguiu tamén con mencións honoríficas a investigadores da
USC. Concedeu unha mención na modalidade de traballo de
investigación a un proxecto sobre bacteriófagos e a evolución
bacteriana. Os autores principais deste estudo son o Javier Dubert,
da USC; a Fatima Hussain e o profesor Martin F. Polz do Instituto
Tecnolóxico de Massachussets (MIT); e a Fréderique Le Roux do CNRS
francés. Javier Dubert recolleu a distinción en nome de todo o
equipo de traballo.
A
segunda mención na modalidade de promoción de mozos investigadores
menores de 30 anos foi para un traballo sobre enxertos óseos
sintéticos. O equipo recoñecido está composto polo investigador
Víctor Santos, do Departamento de Farmacoloxía, Farmacia e
Tecnoloxía Farmacéutica da Facultade de Farmacia da USC; Beatriz
Magariños, tamén do Departamento de Farmacoloxía, Farmacia e
Tecnoloxía Farmacéutica da Facultade de Farmacia da USC; Ricardo
Starbird, da Escola de Química do Instituto Tecnolóxico de Costa
Rica; Javier Suárez, do Instituto Universitario de Enfermedades
Tropicales y Salud Publica de Canarias (Universidad de La Laguna);
José Bruno, do Departamento de Ingeniería Química y Tecnología
Farmacéutica da Facultad de Farmacia da Universidad de La Laguna; e
Carmen Álvarez e Carlos Alberto García, do Departamento de
Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica da Facultade de
Farmacia da USC. Víctor Santos recolleu a distinción en nome de
todo o equipo de traballo.