Unha tese da UVigo debulla os riscos e as vantaxes dos smartphones na adolescencia
venres, 26 de maio do 2023
Os smartphones ou teléfonos intelixentes son recursos
tecnolóxicos que achegan moitas vantaxes mais tamén desvantaxes no
seu uso cotián, o mal uso destes trebellos pode traer consecuencias
perigosas para as persoas que os usen e máis no caso dos usuarios
máis novos. Así o deixa ver un recente estudo
levado a cabo pola investigadora da UVigo Sara Martínez.
Na súa tese de doutoramento a educadora social analiza este “recurso
multifunción, omnipresente na sociedade actual, especialmente nas
xeracións máis novas”.
Sara Martínez analiza dende unha perspectiva socioeducativa o
impacto destes teléfonos intelixentes entre as e os adolescentes,
resultado deste ensaio realizado reivindica o papel da educación
social para a prevención no seu uso.
A tese estivo dirixida pola profesora María Carmen Ricoy dentro do
programa de doutoramento en Ciencias da Educación e do Comportamento
da Facultade de Educación e Traballo Social do campus de Ourense. “O
problema de estudo céntrase en que malia o gran potencial do
smartphone, o seu uso continúa tendo dificultades e perigos,
polo que é relevante indagar sobre o tópico para visibilizar dita
situación, así como para pór en valor as súas posibilidades”,
afirma Sara Martínez. Engade que o smartphone “é un
recurso moi utilizado na actualidade sobre todo por adolescentes, o
seu uso aínda non está incluído como unha valiosa ferramenta
educativa”.
O estudo levouse a cabo a través dunha metodoloxía maioritariamente
cualitativa e baixo un enfoque narrativo, incluíndo as diferentes
mostraxes feitas: 20 aplicacións móbil; arredor de 2000 novas de
xornais dixitais; 36 adolescentes e 16 familias; 48 profesionais do
corpo de profesorado de Educación Secundaria e 106 educadoras e
educadores e adolescentes en acollemento residencial en centros de
menores como medidas de protección.
Segundo a propia autora da tese, a conclusión tirada deixa ver que
“o smartphone é un dispositivo móbil moi atractivo e
interesante” para as e os adolescentes, tanto para o conxunto do
colectivo como para os do Sistema de Protección de Menores. Na
adolescencia realízase un uso informal do teléfono intelixente a
través de diferentes e múltiples actividades. O uso deste
dispositivo móbil por parte dos e das menores está asociado a
patróns de praxes recreativas (redes sociais) e de xeito máis
minoritario a un uso comunicativo e instrumental.
No dito estudo, a utilidade deste aparello está asociado a múltiples
oportunidades e dificultades. Entre as primeiras, a investigadora
salienta o desenvolvemento de actividades recreativas e comunicativas
a través do uso de aplicacións móbiles (redes sociais). Nesta
liña, entre as oportunidades, a investigadora sinala que “as e os
adolescentes melloran o seu autocontrol, motivación, así como a
regulación emocional”. Deste estudo despréndese que o uso do
smartphone por parte das e dos adolescentes está
fundamentalmente asociado a patróns de prácticas beneficiosas
(principalmente vinculadas ao desenvolvemento da competencia dixital,
á dispoñibilidade de recursos para o lecer e á promoción de
sentimentos ou emocións). Pola contra, entre os aspectos negativos:
“o efecto daniño que pode provocar no deterioro da saúde das e
dos adolescentes (estrés, insomnio, obesidade, problemas posturais,
deterioro visual, etc.) como condutas de dependencia e/ou adicción,
problemáticas derivadas de condutas como o sexting,
nomophobia e phubbing; dificultades económicas
desencadeadas por excesivas compras en liña ou consumo de xogos de
azar, etc.”. A educadora social indica neste punto que “cómpre
sinalar o prexuízo nas relacións interpersoais, así como o
resultado dun menor rendemento académico”.
A xa doutora pola Universidade de Vigo inclúe nas conclusións do
seu traballo que “a tipoloxía de medidas de intervención
desenvolvidas co smartphone son moitas, salientando: impulsar
a alfabetización dixital, supervisión parental, etc”. As
aplicacións educativas, detalla, “ofrecen múltiples oportunidades
ás e aos adolescentes”, apuntando que, entre outros aspectos,
“enriquecen o feedback comunicativo e axudan á organización
da xestión no ámbito académico”. Asemade, as aplicacións
facilitan ás e aos menores intercambiar materiais e información.
Dende a perspectiva da educación social, sublíñase que a
prevención, intervención e acompañamento dixital pode conducir a
“unha mellora substancial para aprender e mellorar hábitos e
comportamentos dixitais e interiorizar pautas para un bo uso da
seguridade na rede”. A doutora indica que é fundamental que as e
os adolescentes realicen un axeitado uso do smartphone, co fin
de aproveitar ao máximo as oportunidades que presenta este recurso.
“Para iso, é necesaria a acción socioeducativa preventiva, que
produce unha grande aprendizaxe para un uso do smartphone correcto e
conveniente. Sinalan que toda a comunidade educativa debe avanzar na
mesma dirección, sumando forzas e introducindo metodoloxías para a
prevención de condutas perigosas, instruíndo así a todos os
membros”, afirma Sara Martínez.